Vil med dette gjere merksam på at når de kjem nordover i Sveio med firefeltsveg, så er det omsyn å ta som de kanskje ikkje er klår over. Det er eit lite samfunn i Valestrand som i dag så vidt går rundt kva folketal og institusjonar angår. Me har skule, butikk, næringsliv og fleire kulturbygg og institusjonar. Her er engasjerte folk som held liv i alle desse. Slik planane ligg føre, og slik me oppfattar dei, så vil begge alternativa ramma bygdene i Valestrand hardt.

Tilsaman 15 husstander vert råka direkte ved det rosa alternativet, og 4 husstander ved det grøne alternativet. I tillegg vil to drikkevasskjelder, i form av kjelder som er i bruk i fleire bustader og i næringsbygg, bli utsletta, slik planane ligg føre. Det verste scenariet er om dei ramma hustandane med born forlet bygda og buset seg andre stader. Dette kan me ikkje godta at finn stad. Det vil bety kroken på døra for skule og deretter butikk.

Grønt alternativ i planen vil skåne noko, men framleis vil mange husstander lide under den store arealbruken i begge endar av den stutte tunnelen gjennom Husafjellet. Noko av det me då har att er næringslivet og ei kulturbygd med mellom anna kulturstaden og heimen til den verdskjende  komponisten, Fartein Valen, tunet og bustad til nolevande forfattar Einar Økland og vidare tunet til den veldig kjende, unge forfattaren Agnes Ravatn.

Sistnevnte er også småbarnsmor og har ungane på skulen her. Dersom me misser skulen her i lokalsamfunnet, vil små ungar heilt ned i fem års alder måtte reise med buss i ein time for å komme til næraste skule.

Kulturbygda Valestrand er eit innarbeida omgrep utover kommunegrensa. Her har i mange år den nemnde komponisten av verdsformat blitt hylla og feira med årleg festival i den nydelege Valenheimen, i den vakre naturen – til dømes ved havet og i Valestrand kyrkje, også kalla Valestrand kulturkyrkje.

Her i bygda er det og eit pulserande teaterliv. Me har profesjonelle krefter, mellom anna ein småbarnsfar busett nær kyrkja på Ulveraker der noverande plan vil ramme hardt. Han, Marco Thomas, tok initiativet til ein stor festival som blei stelt i stand på den unike, freda, men i full drift garden, Einstabøvoll gard. I 2022 blei nemleg Valestrand kulturfestival arrangert. Han samla  alle kulturkrefter i bygda og omegn innan teater, musikk, litteratur, biletkunst, kunsthandverk, matkultur med meir til ei gigantmønstring på denne unike garden. Det er meininga denne festivalen skal bli arrangert anna kvart år framover. Dette forutset at desse gode ressurspersonane framleis vil halde seg i bygda

Eit anna unikt tiltak i bygda, som starta opp for over ti år sidan av familien Hetlesæter på Haugland, er Valestrand mannskor. Over tjue vaksne menn, songarar og musikarar i alle aldrar samlast kvar veke til øving i Kulturkyrkja. Denne hausten opptrer me og held konsert ved fire høve inni og utforbi kommunen. Kyrkja er ein unik møtestad både i helg og kvardag.

I Valevåg har butikken halde stand omtrent like lenge som kyrkja (sjå under). Den er sjølvsagt modernisert og vil snart ha ope heile døgnet slik det no er meir og meir vanleg i bygder. I ein del av butikklokalet, der posten var før, er det innreida ein koseleg kafé med gode tradisjonar for innbyggjarane i Valestrand, mellom anna «Fredagskaféen». Her møtest oftast eldre folk, for ein god prat og gode historier.

Vegen vil ved begge framlagde alternativ komme veldig nær denne nemde, kjende og kjære institusjonen i bygda, Valestrand kyrkje. Som nemnt er ho mykje nytta både som kulturbygg og kyrkje. I år er ho nyoppussa i samband med at ho har stått her i hundre og femti år. Mykje dugnad frå bygdefolk er lagd ned i fornying av kyrkja til at me i fellesskap, både med kristendom og kunst, kan la bygget leve vidare for komande generasjonar.

Mange kjente artistar som Solveig Kringlebotten og Arve Telefsen har opptredd her nettopp for å hylle den stillfarande og verdskjende komponisten Fartein Valen. Det er eit eige lydstudio i bygget, og det er investert i eit nytt, veldig dyrt orgel. Dette var til ære for Fartein Valen og blir kalla Fartein Valen’s minneorgel. Me er særs uroleg for at støv og støy frå trafikk skal skiple kyrkja både utpå og inni, til dømes ved konsertar og lydopptak i kyrkja.

Skal det monne og gi framtid for Valestrandbygdene, må det leggast vinn å leggje større delar av vegen inn i fjellet. Dette kan skje ved å flytte tunnelen nokre meter aust og justere inntaka. Litt lenger sør for Vihovdebygda ligg det godt til rettes for tunnelinntak på plassen me kallar Avlesse. Denne ligg for seg sjølv litt søraust for noverande framlegg, og vil skjerma mot støy med meir, for den flotte og grøderike bygda Vihovde.

Denne løysinga  vil, med naturleg justering – eit litt meir austleg løp mot Bømlafjordtunnelen – kunne skåne mykje av bygda Ulveraker der nemnte Valestrand kyrkje ligg. Alle husa og garden Ekro blir skåna, også nemnte drikkevasskjelder.

Den største garden på Ulveraker, som ligg like ved opninga av Bømlafjordtunnelen, vil bli mindre ramma. Denne blei ved forrige utbygging, for tredve år sidan, mykje herja med grunna vegbygginga. Med tunnelinntak noko lenger sør og utløp litt lenger nord, vil ein tunnel skjerme mykje for busetnaden i området.

Me ber innstendig om at dette ynskje frå bygdene her, vil bli etterkomme.

Me finn oss heller ikkje i att innsparingar her skal skje på bekostning av at det i byane og omegn blir dryssa ut tunnelar i milavis!

Ps 1: Viss du er einig i det som står i dette skrivet, har du sjanse til å skrive under på butikken i Valevåg. Frist: til og med fredag 8. desember, klokka 12.00.

Ps 2: Jubileumsbok for Valestrand kyrkje, faldar om Einstadbøvoll gard, skrivet og kart med alternativ tunnelløysing, er levert til disiplinleiar arealplan, Iver Reistad i Statens vegvesen.

Sigmund Skard
Valevåg